Talaan ng Nilalaman
Bahagi ng Pananalita
Ang bahagi ng pananalita ay ang mga uri o klase ng salita ayon sa gamit nito sa pangungusap.
1. Pangngalan
Pangalan ng tao, bagay, lugar, hayop, o pangyayari.
Halimbawa: Maria, libro, Maynila, aso, kaarawan
2. Panghalip
Pamalit sa pangngalan.
Halimbawa: ako, ikaw, siya, kami, sila, ito, iyan
3. Pandiwa
Nagsasaad ng kilos o galaw.
Halimbawa: kumain, tumakbo, naglaro, magsulat
4. Pang-uri
Naglalarawan sa pangngalan o panghalip.
Halimbawa: maganda, mabait, malaki, masipag
5. Pang-abay
Naglalarawan sa pandiwa, pang-uri, o ibang pang-abay.
Halimbawa: kahapon, dito, mabilis, sobra
6. Pang-ukol
Nag-uugnay sa pangngalan sa ibang salita.
Halimbawa: sa, ng, para sa, tungkol sa
7. Pangatnig
Nag-uugnay ng dalawang salita, parirala, o pangungusap.
Halimbawa: at, ngunit, o, kaya, dahil
8. Pandamdam
Nagpapahayag ng matinding damdamin.
Halimbawa: Naku! Aray! Wow! Hay!
Pang-ukol
Ang pang-ukol ay salitang nag-uugnay sa pangngalan o panghalip sa ibang bahagi ng pangungusap. Ito ay nagpapakita ng relasyon ng isang salita sa iba.
Mga Karaniwan Pang-ukol
| Pang-ukol | Kahulugan | Halimbawa |
|---|---|---|
| sa | lugar, direksyon | Pumunta siya sa eskuwela. |
| ng | pag-aari, relasyon | Ito ang bahay ng aking lolo. |
| para sa | layunin, benepisyo | Ito ay para sa iyo. |
| tungkol sa | paksa | Ang kwento ay tungkol sa pag-ibig. |
| ayon sa | batay sa | Ayon sa balita, uulan bukas. |
| dahil sa | dahilan | Dahil sa ulan, hindi siya pumasok. |
Tandaan:
Ang pang-ukol ay laging sinusundan ng pangngalan o panghalip na tinatawag na layon ng pang-ukol.
Pangatnig
Ang pangatnig ay salitang nag-uugnay ng mga salita, parirala, o pangungusap.
Mga Uri ng Pangatnig
1. Pangatnig na Panimbang (Pamukod)
Nag-uugnay ng magkasinghalaga o magkatulad na mga bahagi.
Halimbawa: Si Maria at Pedro ay magkaibigan.
2. Pangatnig na Panapos
Nagpapakita ng konklusyon o resulta.
Halimbawa: Maulan kaya hindi siya pumasok.
3. Pangatnig na Pananhi
Nagpapakita ng dahilan.
Halimbawa: Hindi siya pumasok dahil siya ay may sakit.
4. Pangatnig na Pang-angkop
Nagpapakita ng pagsalungat o kontrast.
Halimbawa: Mahirap ang buhay ngunit masaya ako.
Pangunahing Diwa
Ang pangunahing diwa o main idea ay ang pinakamahalagang ideya o mensahe ng isang talata o teksto. Ito ang pangunahing punto na nais iparating ng may-akda.
Pangunahing Diwa
Ang pangunahing ideya ng talata. Madalas makikita sa unang pangungusap.
Pantulong na Diwa
Mga detalye at halimbawa na sumusuporta sa pangunahing diwa.
Paano Matukoy ang Pangunahing Diwa?
- 1. Basahin ang buong talata o teksto.
- 2. Itanong: "Ano ang pangunahing pinag-uusapan?"
- 3. Hanapin ang pangungusap na nagbubuod sa buong talata.
- 4. Tiyakin na ang mga pantulong na pangungusap ay sumusuporta dito.
Halimbawa
Ang mga puno ay napakahalaga sa ating kapaligiran. Nagbibigay ang mga ito ng hangin na ating hinihinga. Tumutulong din ang mga puno na pigulan ang pagbaha. Nagbibigay rin ng tahanan ang mga ito sa mga hayop at ibon.
Tekstong Naratibo
Ang tekstong naratibo ay isang uri ng pagsulat na nagkukuwento. Nagsasalaysay ito ng mga pangyayari sa pagkakasunod-sunod.
Mga Elemento ng Tekstong Naratibo
Tauhan (Characters)
Ang mga tao, hayop, o bagay sa kuwento.
Tagpuan (Setting)
Kung saan at kailan naganap ang kuwento.
Banghay (Plot)
Ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari.
Suliranin (Conflict)
Ang problema na kailangang lutasin.
Wakas (Resolution)
Ang pagtatapos at solusyon sa problema.
Kayarian ng Tekstong Naratibo
Panimula
Suliranin
Resolusyon
Sanaysay
Ang sanaysay ay isang maikling akda na nagpapahayag ng ideya, opinyon, o paliwanag tungkol sa isang paksa.
Mga Uri ng Sanaysay
Pormal na Sanaysay
Seryoso at opisyal ang tono.
- • Walang personal na opinyon
- • Batay sa katotohanan
- • Para sa akademikong layunin
Di-Pormal na Sanaysay
Magaan at personal ang tono.
- • May sariling opinyon
- • Maaaring may pagpapatawa
- • Para sa mga magasin o blog
Kayarian ng Sanaysay
1. Panimula (Introduction)
Ipakikilala ang paksa at thesis statement.
2. Katawan (Body)
Mga pantulong na ideya, halimbawa, at paliwanag.
3. Konklusyon (Conclusion)
Buod at pangwakas na kaisipan.
Tayutay (Figurative Language)
Ang tayutay ay mga pahayag na ginagamit upang magbigay ng mas malalim na kahulugan o kagandahan sa pananalita.
Simile (Pagtutulad)
Paghahambing gamit ang "tulad ng," "para ng," o "gaya ng."
- • Ang kanyang mata ay tulad ng mga bituin.
- • Mabilis siya parang hangin.
Metapora (Pagwawangis)
Direktang pagsasabi na ang isang bagay ay ibang bagay (walang "tulad ng").
- • Siya ang liwanag ng aking buhay.
- • Ang pag-ibig ay bulaklak na dapat alagaan.
Personipikasyon
Pagbibigay ng katangiang pantao sa mga bagay na walang buhay.
- • Sumayaw ang mga dahon sa hangin.
- • Kumaway ang mga bulaklak.
Hayperbole (Pagmamalabis)
Labis na pagpapalaki o pagpapaliit ng bagay.
- • Isang libong ulit ko nang sinabi iyan!
- • Naghintay ako nang isang kawalang-hanggan.
Onomatopeya (Paghanga)
Mga salitang ginagaya ang tunog ng kinakatawan nito.
Pag-uulit (Repetition)
Paulit-ulit na paggamit ng salita para sa pagdidiin.
- • Mahal, mahal na mahal kita.
- • Malayo, malayo pa ang pupuntahan natin.
Pagbasa at Pang-unawa
Tekstong Naratibo: Ang Matapat na Kaibigan
Si Marco at si Diego ay magkaibigan simula pa noong sila ay mga bata. Lagi silang magkasama sa eskuwela at sa paglalaro. Isang araw, nawala ang pitaka ni Marco na may lamang pera para sa kanyang baon.
Malungkot si Marco dahil wala na siyang pambili ng pananghalian. Nakita ito ni Diego at agad niya itong tinanong kung ano ang problema. Nang malaman niya ang nangyari, ibinahagi ni Diego ang kanyang baon kay Marco.
"Hindi ka nag-iisa," sabi ni Diego. "Magkaibigan tayo, kaya tutulungan kita."
Mula noon, lalo pang tumibay ang pagkakaibigan nila. Natutunan ni Marco na ang tunay na kaibigan ay nariyan sa oras ng pangangailangan.
Mga Tanong sa Pagbasa
1. Sino ang mga pangunahing tauhan sa kuwento?
Sagot: Si Marco at si Diego.
2. Ano ang suliranin sa kuwento?
Sagot: Nawala ang pitaka ni Marco at wala na siyang pambili ng pananghalian.
3. Paano tinulungan ni Diego si Marco?
Sagot: Ibinahagi ni Diego ang kanyang baon kay Marco.
4. Ano ang pangunahing diwa ng kuwento?
Sagot: Ang tunay na kaibigan ay nariyan sa oras ng pangangailangan.
5. Anong aral ang makukuha sa kuwento?
Sagot: Dapat tumulong tayo sa ating mga kaibigan kapag sila ay nangangailangan.